Kortizol, vücudunuzda üretilen ve kimyasal haberciler olarak görev yapan birçok hormondan biridir.
Vücudunuzun stres tepkisindeki rolü nedeniyle genellikle stres hormonu olarak anılsa da, bir dizi başka önemli işlevi vardır.
Bazı insanlar kortizol seviyelerinin vücut ağırlığı üzerinde etkisi olup olmadığını merak etmektedirler.
Kortizol Nedir ve Vücudunuzu Nasıl Etkiler?
Kortizol, glukokortikoidler adı verilen bir hormon sınıfına ait olan önemli bir steroid hormondur. Böbreklerinizin hemen üzerinde bulunan adrenal bezlerde üretilir.
Vücudunuzun stres tepkisine yardımcı olmanın yanı sıra başka rolleri de vardır. Örneğin ;
- Kan şekerini artırmak
- İltihabı azaltmak
- Bağışıklık sistemini baskılamak
- Besin metabolizmasına yardımcı olmak
Kortizol genellikle vücudunuzun sirkadiyen ritmi ile yakın ilişki içinde salınır ve %50-60’ı 30-40 dakika uyanma ile salınır ve daha sonra seviyeler gün içinde düşer.
Sirkadiyen ritim, uyku, insomnia (uykusuzluk) ve vücutta salgılanan bir diğer hormon olan melatonin ile ilgili bilgi almak için tıklayınız.
Kortizol üretimi ve salınımı, hipofiz beziniz ve beyninizde bulunan hipotalamus tarafından düzenlenir.
Artan stres zamanlarında, adrenal bezlerinizden kortizol ve adrenalin salınır. Bu, kalp atış hızı ve enerji seviyelerinde bir artışı tetikleyerek vücudunuzu potansiyel olarak zararlı bir duruma karşı hazırlar.
Bu yanıt normal olsa da, kortizoldeki sürekli yükselmeler olumsuz yan etkilere neden olabilir.
Kortizol Seviyeleri Kiloyu Etkiler Mi?
Vücut ağırlığınızı etkileyen çok sayıda faktör arasında hormon regülasyonu önemli bir tanesidir.
Kortizol gibi hormonlar genellikle vücudunuzun endokrin sistemi tarafından sıkı bir aralıkta tutulurken, düşüp yükselebilecekleri belirli durumlar vardır.
Yüksek seviyeler aşırı yemeyi teşvik edebilir.
Strese yanıt olarak kortizol seviyelerindeki küçük artışlar normaldir ve olumsuz yan etkilere neden olma olasılığı yoktur.
Yine de bazı durumlarda kortizol seviyeleri kronik olarak yüksek kalabilir.
Bunun nedeni genellikle stres veya Cushing sendromu gibi kandaki kortizol seviyelerinin yüksek kalmasına neden olan bir durumdur.
Kortizol seviyeleri yükseldiğinde, aşağıdaki yan etkiler ortaya çıkabilir :
- Kilo alımı
- Yüksek tansiyon
- Yorgunluk
- Ruh halinde değişiklikler
- Sinirlilik
- Yüzde kızarıklık
- Konsantrasyon zorluğu
- İnsülin direnci
Düşük seviyeler kilo kaybına neden olabilir.
Kronik stres altındayken sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmek zor olabilir. Yüksek kortizol seviyeleri kilo alımına neden olabileceği gibi, düşük seviyeler de bazı durumlarda kilo kaybına neden olabilir.
En uç örnek, vücudunuzun yeterince kortizol üretmediği bir durum olan Addison hastalığıdır.
Düşük kortizolün en önemli semptomları şunlardır :
- İştah azalması ve kilo kaybı
- Yorgunluk
- Düşük kan şekeri
- Tuz isteği
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı, kusma veya karın ağrısı
- Kas veya kemik ağrısı
Yüksek kortizol seviyeleri daha yaygın görünse de, düşük kortizolün etkilerinin de farkında olmak önemlidir.
