Işık, ısı ve ses dalgalar halinde hareket eden enerji biçimleridir. Örneğin, bir gitar teline vurarak oluşturulan dalgalar, havadaki molekülleri titreştirir, kulaklarımızdaki özel yapılar sayesinde bu titreşimi duyar ve beynimizde anlamlandırırız. Ancak tüm sesler duyulamaz. Örneğin ultrason. Gitarın sesi ile ultrason arasındaki fark, dalganın titreştiği frekanstır. Makalenin devamında; ultrason nedir, ultrason ne işe yarar, ultrason ne için çekilir, ultrason nasıl çekilir gibi sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Ultrason Nedir? Ultrason Nasıl Çekilir?
Bilim adamları bir dalganın frekansını saniyedeki devir sayısı veya hertz(hz) cinsinden ölçer. İnsan kulağı 20 ila 20.000 hertz arasındaki her şeyi duyabilir. Daha yüksek frekanslı dalgalar ultrason olarak bilinir. Bu yüksek frekanslar insan işitmesinin ötesindedir. (İnsan kulağının algılayabildiği frekansların altındaki sesler, infrasonik ses olarak bilinir.)
Havada ses belirli bir hızla yayılır. Dalganın frekansı değişirse, dalga boyu da değişir. Bu dalga boyu, bir dalganın zirvesinden diğerinin zirvesine olan mesafedir. Uzun dalgalar alçak, kısa dalgalar yüksek ses verir.
Aynı frekanstaki dalgalar taşıdıkları enerji miktarında farklılık gösterebilir. Bu enerji, bir dalganın zirvesinin yüksekliği ile ölçülür. Daha yüksek tepe noktalarına veya daha büyük titreşimlere sahip ses dalgaları, daha düşük tepe noktalarına sahip olanlardan daha fazla enerji taşır. (Örneğin, insan işitme aralığında, daha yüksek tepelere sahip ses dalgalarını daha yüksek olarak algılarız.)
Ultrason Nasıl Çalışır? Ultrason Ne İşe Yarar? Ultrason Ne İçin Çekilir?
Uzun yıllar boyunca tıp, vücudun içindeki yumuşak dokuları görüntülemek için ultrasona güvendi. Bu tip tanısal ultrasonda, düşük enerjili dalgalar kullanılır. Bu, anne karnındaki doğmamış bebeklerin sağlığını kontrol etmeyi güvenli hale getirir.
Ayrıca çocuklarda ve yetişkinlerde hastalıkları taramak için kullanılır. Daha yakın zamanlarda, araştırmacılar belirli hastalıkları tedavi etmek için daha yüksek enerjili ultrasonun nasıl kullanılabileceğini araştırıyorlar. Buna terapötik ultrason denir.
Düşük enerjili dalgalarla görüntülemede dönüştürücü kullanılır. Bu cihaz bir enerji formunu diğerine dönüştürür. Dönüştürücünün bir parçası, elektrik enerjisini kısa ultrason dalgalarına dönüştürür. Bu dalgaları vücuda gönderir. Dönüştürücünün başka bir kısmı, vücudun içinde çarptığı darbelerin dokulardan geri dönen ekoları alır. Bir bilgisayar, bir görüntü oluşturmak için bu yankıları analiz eder. Farklı doku türlerinden gelen yankılar, görüntüde daha koyu ve daha parlak kısımlar olarak ortaya çıkar.
Doktorlar böbrek taşlarını tedavi etmek için terapötik ultrason kullanıyorlar. Bunlar, böbreklerde idrarla birlikte dışarı çıkması acı veren küçük, sert mineral birikintileridir. Yüksek enerjili ses dalgaları böbrek taşlarını küçük parçalara ayırır. Bu, vücudun onları dışarı atmasını kolaylaştırır.
Araştırmacılar, ultrason için diğer olası terapötik kullanımları da inceliyorlar. Örneğin, komşu hücrelere zarar vermeden kanser hücrelerini yok etmek. Ayrıca ultrasonun beyin hücrelerini sinyal veren kimyasalları salması için tetikleyebileceğini de göstermişlerdir. Bu nedenle ultrason, bir gün beyin hastalıkları ve duygudurum bozuklukları için tedavilere öncülük edebilir.
Bazı araştırmacılar, ultrasonun belirli hücrelerin insülin salgılamasını sağlayabildiğini bile göstermiştir. Bu, kan şekerini sağlıklı seviyelerde tutan bir hormondur. Bir gün, diyabeti yönetmek için ultrason kullanmak mümkün olabilir.
İlgili içerikler:
Sağlık, ilaçlar, bitkiler ve daha birçok eşsiz konu üzerine güncel makalelerimizden haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın.
