Adaptojen nedir: Adaptojenler bitkisel ilaçlardır. Stresin vücuttaki etkilerine karşı koymaya çalışırlar. Stres; nörolojik olarak, endokrin ve bağışıklık sistemlerine zarar verme dahil olmak üzere vücutta birçok fiziksel değişikliklere neden olabilmektedir. Adaptojen bitkiler, bu zararlı etkilere karşı koymaya yardımcı olan uyarıcı özelliklere sahiptirler.
İlk olarak II.Dünya Savaşı sırasında incelenip geliştirilen adaptojenler; sağlıklı pilotların daha da yüksek irtifalarda çalışmasına yardımcı olacak bir yol olarak düşünülmüştür. Temel olarak, pilotların daha iyi, daha hızlı ve daha uzun süre uçmasına izin verecek bir “süper kahraman” hapı arayışı vardı ve onu adaptojenler şeklinde bulduklarını düşündüler.
Sovyetler Birliği, kullanılan Schisandra chinensis adlı bir uyarıcı hakkında askeri araştırmalar yayınladı. Nanai avcıları tarafından yenen çilek ve tohumların susuzluk, açlık ve yorgunluklarını azalttığı bulundu. Hatta gece görme yeteneklerini geliştirdiği düşünülmekteydi.
Adaptojenler Nasıl Etki Eder?
Adaptojenler, hipotalamik, hipofiz ve adrenal bezlerde stabil bir dengeyi düzenleyerek moleküler düzeyde çalışır. Bunlar stres tepkisine dahil edilir. Vücuttaki stres tepkisine etki ederek çalışırlar. Tipik olarak, vücudumuz stres altında olduğunda, üç stres aşamasından geçeriz:
- Alarm aşaması
- Direnç aşaması
- Tükenme aşaması
Bir stres etkeni ile karşılaştığımızda vücudumuz, adrenalin gibi kas performansını artıran ve direnç aşamasında elimizdeki işe konsantre olma ve dikkat etme yeteneğimizi artıran hormonları salgılayarak tepki verir. Vücut stres etkenine karşı direnir, bu nedenle stresle savaşırken enerjik ve daha net hissedilir.
Vücut yorulmaya başladığında, tükenme aşamasına gireriz. Adaptojenler temelde bu geçiş süresini uzatır ve direnç aşamasında daha uzun süre kalmamızı sağlar.
Adaptojenler hem hayvanlarda hem de izole edilmiş nöronal hücrelerde incelenmiştir. Araştırmacılar vücut üzerinde aşağıdaki gibi birkaç çeşitli etkileri olduğunu keşfettiler :
- Nöroprotektif elemanlar
- Yorgunluk önleyici özellikler
- Antidepresif etkiler
- Merkezi sinir sistemi uyarıcı etkiler
Adaptojenler ayrıca zihinsel çalışma kapasitesini ve dikkati arttırırlar, stres ve yorgunluğu önlerler.
Adaptojen Bitkiler
Üç ana adaptojen bitki incelenmiş ve hem güvenli olduğu hem de toksik olmadığı bulunmuştur: Eleutherococcus senticosus (Sibirya ginsengi), Rhodiola rosea (Arktik kökü) ve Schisandra chinensis.
Sibirya ginsengi: Bu bitki aslında ginseng değildir, ancak benzer şekillerde çalışır. Bir çalışma; yorgunluk, depresyon ve stresi önlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Artik kök: Bu bazen “gül kökü” olarak adlandırılır, Asya ve Avrupa’da soğuk iklimlerde yetişir. Rusya ve İskandinavya’da baş ağrısı ve grip gibi küçük sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan tarihi bir bitkidir.
Schisandra: Bu bitki en çok karaciğer sağlığını geliştirmek ve kan şekerini dengelemek ve bir adaptojen olarak kullanılır.
Adaptojen Bitkiler Sağlığınız İçin Faydalı Mıdır?
Bir çalışma, adaptojenlerin sağlığı geliştirmek, belirli koşullar ve sağlık sorunları için diğer geleneksel ilaçlarla ek olarak kullanıldığında faydalı olabileceğini gösteriyor. Kardiyovasküler ve belirli nörolojik bozuklukları olan kişilere, özellikle de yaşlandıkça daha sık ortaya çıkabilen etkilere yardımcı oldukları gösterilmiştir.
Bitkiler, birçok sağlık sorunu olan insanlar için zihinsel berraklığı artırmakla ilişkilidir. Aynı incelemede, Arktik kökünün antidepresanlarla birlikte kullanıldığında aktiviteyi ve üretkenliği artırmaya yardımcı olduğu ve belgelenmiş ciddi yan etkileri olmadığı bulundu. Aynı zamanda, insanların grip gibi hastalıklardan sonra daha çabuk toparlanmalarına ve daha enerjik hissetmelerine yardımcı olur.
Schisandra’nın genel yorgunluk, düşük fiziksel ve zihinsel performansa sahip kişilerde kullanıldığında yararlı olduğu bulundu. Ayrıca bazı nörolojik bozukluklarda, şizofreni gibi zihinsel bozukluklarda ve akciğer fonksiyonunun iyileştirilmesinde özellikle yararlı olduğu düşünülmektedir. Schisandra’nın benzersiz özelliklerinden biri, kafein gibi diğer uyarıcılardan farklı olarak, vücudun hızlı bir şekilde tolerans göstermemesi, dolayısıyla aynı dozlarda etkili bir şekilde kullanılabilmesidir.
Mevcut çalışmalar, adaptojenlerin yorgunluk ve bitkinlik semptomlarını azaltmada gerçekten yardımcı olduğunu; kronik ve akut tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler için diğer tedavilerle birlikte kullanıldığında yararlı olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, doktorunuz sizin sebepsiz yere her gün bir adaptojen almanızı istemeyecektir, ancak kronik bir tıbbi durumun sonucu olarak bitkin hissettiğinizde yardımcı olabilir. Adaptojenleri almadan önce doktorunuzla konuşun.
İlgili içerikler:
- Stres Saçlarınızın Beyazlamasına Neden Olur Mu? Saçlar Neden Beyazlar?
- Stres Astıma Neden Olur Mu? Stres Astımı Tetikler Mi? Alerjik Astım ve Duygusal Değişimler
- Uçucu Yağların Faydaları: Stres, Baş Ağrısı, Migren, Uyku ve Daha Fazlası; Doğru Uçucu Yağ Nasıl Seçilir?
- Anksiyeteye İyi Gelen Bitkiler, Anksiyeteye Ne İyi Gelir?,
- Açlık Anksiyeteyi Tetikler Mi? Açlık ve Anksiyete
- Aromaterapi Nedir? Aromaterapi Nasıl Etki Eder? Popüler Aromaterapi Yağları Nelerdir? Aromaterapi Faydaları ve Yan Etkileri
Sağlık, ilaçlar, bitkiler ve daha birçok eşsiz konu üzerine güncel makalelerimizden haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın.