Çoğu insan, günü atlatmaya yardımcı olması için öğleden sonraları bir fincan kahveye veya bir miktar kafeine güvenir. Kafein o kadar yaygındır ki; yetişkinlerin yaklaşık yüzde 80’i her gün bir çeşit kafein almaktadır. Ancak kafein sizi uyanık tutmaktan çok daha fazlasını yapmaktadır. Vücudunuzu çeşitli şekillerde etkileyen bir merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır.
Kafeinin belirtilerini ve vücudunuz üzerindeki uzun vadeli etkilerini bilmek, ekstra bir fincan kahveyi içmeyi iki kez düşünmenize neden olabilir.
Kafein kendi başına besin değeri sağlamaz. Tatsızdır ve bu nedenle yemeklerinizde olup olmadığını farkedemezsiniz. Bazı ilaçlar bile bilginiz dışında kafein içerebilir.
Bu bileşen neredeyse her zaman bazı semptomlara neden olur. En azından kendinizi daha enerjik hissedebilirsiniz, ancak zamanla çok fazla kafein yoksunluk belirtilerine neden olabilir. Mayo Clinic’e göre, çoğu sağlıklı yetişkinin günde 400 miligrama kadar kafein tüketmesi güvenlidir. Standart boy bir kahvenin 8 ons (yaklaşık 230 gram) olduğunu unutmayın. Kupa kullanıyorsanız veya kahve dükkanında içiyorsanız, muhtemelen 16 ons veya daha fazla içiyorsunuzdur, bu nedenle etiketleri okumak önemlidir.
Günlük olarak benzer miktarlarda kafein tükettiğinizde, vücudunuz buna tolerans geliştirir. Yaşınız, vücut kitleniz ve genel sağlığınız gibi diğer faktörler de kafeine toleransınızı belirlemektedir. Aldığınız kafein miktarını azaltmak istiyorsanız, en iyisi tüketiminizi yavaşça azaltmaktır.
Kafeinin Vücut Sistemlerine Etkileri
Merkezi Sinir Sistemine Etkileri
Kafein, merkezi sinir sistemi uyarıcısı görevi görür. Beyninize ulaştığında en göze çarpan etki uyanıklıktır. Daha uyanık ve daha az yorgun hissedeceksiniz, bu nedenle uyuşukluğu, baş ağrılarını ve migreni tedavi etmek veya yönetmek için ilaçların yaygın bir bileşenidir.
Araştırmalar düzenli olarak kahve içenlerde Alzheimer ve bunama belirtilerinin gelişme riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Ancak çoğu yiyecek ve içecek gibi, aşırı tüketimi yan etkilere neden olabilir. Örneğin, normalde tüketilenden çok fazla veya daha az kafein almak veya baş ağrısına neden olabilir. Bu öncelikle kafein yoksunluğuyla bağlantılıdır. Beyninizdeki kan damarları kafeinin etkilerine alışır, bu nedenle aniden kafein tüketmeyi bırakmanız baş ağrılarına sebep olur. Kafein yoksunluğunda aynı zamanda yorgunluk, kuşku hali, sinirlilik ve uyuşukluk gibi belirtiler de görülebilir. Bazı kişilerde kafein alımının birden kesilmesi titremelere de neden olabilmektedir.
Son derece nadir olmasına rağmen, kafein doz aşımı da mümkündür. bilinç bulanıklığı, kafa karışıklığı, halüsinasyonlar ve kusma gibi belirtiler ortaya çıkarabilmektedir.
Aşırı doz, konvülsiyonlar (geçici nörolojik işlev bozukluğu) nedeniyle ölümle sonuçlanabilir. Doz aşımı, çoğunlukla enerji içeceklerinde veya diyet haplarında olmak üzere, büyük miktarlarda kafein tüketerek gerçekleşir. Mayo Clinic’e göre 400 miligrama kadar kafeinin güvenli olduğu düşünülmektedir. İçeceklerdeki kafein miktarı büyük ölçüde değişse de, bu yaklaşık 4 fincan kahveye eşittir.
Sindirim ve Boşaltım Sistemi Üzerindeki Etkileri
Kafein midenizdeki asit miktarını artırır; mide ekşimesine veya mide rahatsızlığına neden olabilir. Ekstra kafein de vücudunuzda depolanmaz. Karaciğerde işlenir ve idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu nedenle kafein aldıktan kısa bir süre sonra idrara çıkma hızınız artabilir.
Reflü veya ülser gibi mide problemleriniz varsa, doktorunuza kafein almanızın uygun olup olmadığını sormalısınız.
Dolaşım ve Solunum Sistemleri Üzerindeki Etkileri
Kafein büyük miktarda midede emilir. Kandaki en yüksek konsantrasyonuna bir veya iki saat içerisinde ulaşır.
Kafein, tansiyonunuzun kısa bir süreliğine yükselmesine neden olabilir. Bu etkinin ya adrenalindeki bir artışa ya da atardamarlarınızı doğal olarak genişleten hormonlarda geçici olarak bloke olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Çoğu insanda kan basıncı üzerinde uzun vadeli bir etki yoktur, ancak düzensiz kalp ritimleriniz varsa, kafein kalbinizin daha fazla çalışmasını neden olabilir. Yüksek tansiyonunuz (hipertansiyon) veya kalp ile ilgili sorunlarınız varsa, kafeinin sizin için güvenli olup olmadığını konusunda yine doktorunuza danışmalısınız.
İskelet ve Kas Sistemi Üzerindeki Etkiler
Fazla miktarlarda kafein tüketimi, kalsiyumun emilimini ve metabolizmasını etkileyebilmektedir. Bu durum kemik incelmesine (osteoporoz) neden olabilir. Kafein yoksunluğu kas ağrısı gibi belirtilere de sebep olabilmektedir.
Üreme Sistemi Üzerindeki Etkiler
Hamilelerde kafein, kanda dolaşır ve plasentaya geçer. Bir uyarıcı olduğu için bebeğin kalp atış hızının ve metabolizmasının artmasına neden olabilir. Çok fazla kafein ayrıca fetal büyümenin yavaşlamasına ve düşük yapma riskinin artmasına neden olabilir.
Mayo Clinic‘e göre, hamile kalmaya çalışıyorsanız kafein tüketimini günde 200 ila 300 miligram arasında sınırlamalısınız. Büyük miktarlarda kafeinin gebe kalmak için gereken östrojen üretimine ve metabolizmasına müdahale edebileceğine dair de bazı kanıtlar bulunmaktadır.
İlgli içerikler:
- Kafein Toleransı Nedir? Günlük Ne Kadar Kafein Güvenlidir? Kafein Toleransı Vücudu Nasıl Etkiler?
- Beyin Sağlığınızı Destekleyebilecek, Hafızanızı ve Üretkenliğinizi Geliştirebilecek 10 İçecek
- Kahve ve Enflamasyon: İltihaplanmayı Azaltır Mı Yoksa Arttırır Mı?
- Kahvenin Vücuda Etkileri Nelerdir? Kahve Faydaları, Kahve Zararları, Granül Kahve Zararları
- Enerji İçecekleri Bağımlılık Yaratır Mı? Enerji İçeceklerinin Zararları ve Yan Etkileri
Sağlık, ilaçlar, bitkiler ve daha birçok eşsiz konu üzerine güncel makalelerimizden haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın.
Kaynaklar:
- Caffeine intake during pregnancy. (2016)
americanpregnancy.org/pregnancy-health/caffeine-during-pregnancy/ - Lucas M, et al. (2013). Coffee, caffeine, and risk of completed suicide: Results from three prospective cohorts of American adults. DOI:
dx.doi.org/10.3109/15622975.2013.795243 - Mayo Clinic Staff. (2017). Caffeine: How much is too much?
mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/caffeine/art-20045678 - Mayo Clinic Staff. (2015). What can I do to promote female fertility?
mayoclinic.org/healthy-living/getting-pregnant/in-depth/female-fertility/art-20045887?pg=2 - Medicines in my home: Caffeine and your body. (2007).
fda.gov/downloads/UCM200805.pdf - Migraine headaches. (2014).
my.clevelandclinic.org/disorders/migraine_headache/hic_migraine_headaches.aspx - NIH study finds that coffee drinkers have lower risk of death. (2012).
nih.gov/news-events/news-releases/nih-study-finds-coffee-drinkers-have-lower-risk-death - Sagon C. (n.d.). Caffeine for your health — too good to be true?
aarp.org/health/healthy-living/info-10-2013/coffee-for-health.html - Sheps SG. (2014). How does caffeine affect blood pressure?
mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/expert-answers/blood-pressure/faq-20058543 - Temple JL, et al. (2017). The safety of ingested caffeine: A comprehensive review. DOI:
10.3389/fpsyt.2017.00080