Antikolinerjikler, asetilkolinin etkisini bloke eden ilaçlardır. Asetilkolin bir nörotransmiter madde veya kimyasal bir haberci olarak tanımlanabilir. Vücudunuzdaki sinirlerde iletimi sağlamak için belirli hücreler arasında sinyalleri aktarır.
Antikolinerjikler, aşağıdakiler gibi çeşitli koşulların tedavisinde kullanılmaktadır :
- İdrarını tutamamak
- Aşırı aktif mesane (OAB)
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Belirli zehirlenme türleri
Ayrıca Parkinson hastalığı gibi belirli hastalıklarla ilişkili istemsiz kas hareketlerini engellemeye de yardımcı olurlar. Bazen, bir kişi anestezi ile tedavi edilirken vücut fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olmak için ameliyattan önce kullanılırlar.
Antikolinerjikler Nelerdir?
Antikolinerjikler yalnızca doktor reçetesi ile alınabilir. Bu ilaçların örnekleri aşağıdaki gibidir :
- atropin (Atropen)
- belladonna alkaloidleri
- benztropin mesilat (Cogentin)
- Clidinium
- siklopentolat (Siklogil)
- darifenasin (Enablex)
- dikilomin
- fesoterodin (Toviaz)
- flavoxate (Urispas)
- glikopirolat
- homatropin hidrobromür
- hyoscyamine (Levsinex)
- ipratropium (Atrovent)
- orfenadrin
- propanteline (Pro-banthine)
- skopolamin
- metskopolamin
- solifenasin (VESIcare)
- tiotropium (Spiriva)
- tolterodine (Detrol)
- triheksifenidil
- Trospium
Alerjiler için alınacak bir antihistamin ve uyku yardımcısı olarak sınıflandırılmasına rağmen difenhidramin (Benadryl) ayrıca antikolinerjik etkilere de sahiptir.
Bu ilaçların her biri belirli koşulları tedavi etmek için kullanılır. Doktorunuz durumunuz için en iyi ilacı seçecektir.
Antikolinerjikler Nasıl Etki Eder?
Antikolinerjikler, asetilkolinin belirli sinir hücreleri üzerindeki reseptörlerine bağlanmasını engeller. Parasempatik sinir uyarıları adı verilen eylemleri engellerler.
Bu sinir uyarıları, gastrointestinal sistem, akciğerler, idrar yolu ve vücudun diğer kısımlarındaki istemsiz kas hareketlerinden sorumludur. Sinir uyarıları; tükürük salgısı, sindirim, idrar yapma, mukus salgısı gibi işlevleri kontrol etmeye yardımcı olur.
Asetilkolin sinyalleyini bloke etmek; istemsiz kas hareketleri, sindirim ve mukus salgısı gibi olayları azaltabilir. Bu nedenle ağız kuruluğu ve idrar tutulması gibi yan etkilere sahip olabilirler.
Kullanımlar
Antikolinerjikler, çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılır. Bunlar :
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Aşırı aktif mesane ve inkontinans
- İshal gibi gastrointestinal bozukluklar
- Astım
- Baş dönmesi ve hareket hastalığı
- Bazı böcek ilaçlarında ve zehirli mantarlarda bulunabilen organofosfatlar veya muskarin gibi toksinlerin neden olduğu zehirlenmeler
- Anormal istemsiz kas hareketi gibi Parkinson hastalığının belirtileri
Antikolinerjikler, anesteziye yardımcı olmak için ameliyat sırasında kas gevşetici olarak kullanılabileceği gibi; kalp atış hızını normal seviyede tutmak, kişiyi rahatlatmak ve tükürük salgısını azaltmak için de kullanılabilir.
Doktorlar bazen, aşırı terlemeyi azaltmaya yardımcı olmak için antikolinerjik reçete eder. Bu tedavi için en çok kullanılan antikolinerjikler glikopirolat krem, oksibutinin oral tabletleridir.
Uyarılar
Birçok ilaç gibi, antikolinerjikler de birkaç uyarıya dikkat etmeyi gerektirir.
Vücut Sıcaklığının Artması ve Sıcak Çarpması
Antikolinerjikler vücutta terlemeyi azaltır ve bu da vücut ısınızın yükselmesine neden olabilir. Bu ilaçlardan birini kullanırken; egzersiz yapma, sıcak banyo ve sıcak havalarda vücut sıcaklığının aşırı artmaması için dikkat edilmelidir.
Aşırı Doz ve Alkol
İlaçların aşırı dozda kullanılması ile ilgili yazımızı okumak için tıklayınız.
Çok fazla antikolinerjik ilaç kullanmak bilinç kaybına ve hatta ölüme neden olabilir. Bu etkiler, antikolinerjiklerin alkolle birlikte kullanımında da ortaya çıkabilir. Doz aşımı belirtileri şunlardır :
- Baş dönmesi
- Şiddetli uyuşukluk
- Ateş
- Beceriksizlik ve geveleyerek konuşma
- Şiddetli halüsinasyonlar
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Nefes almada zorluk
- Ciltte kızarma ve sıcaklık
- Nabız hızında artış
Kendinizin veya tanıdığınız birinin bu ilacı çok fazla aldığını düşünüyorsanız 112 acil servisi arayarak yardım isteyiniz.
Çeşitli Koşullar
Antikolinerjiklerin 65 yaşından büyük kişilerde kafa karışıklığına, hafıza kaybına ve zihinsel işlevin kötüleşmesine neden olduğu bilinmektedir. Aslında, son zamanlarda yapılan araştırmalar, antikolinerjiklerin kullanımını demans riskinin artmasıyla ilişkilendirmiştir.
Ayrıca, aşağıdaki koşullara sahip kişiler antikolinerjik kullanmamalıdır :
- Miyastenia gravis
- Hipertiroidizm
- Glokom
- Prostat büyümesi
- Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
- İdrar yolu tıkanıklığı
- Kalp çarpıntısı (taşikardi)
- Kalp yetmezliği
- Şiddetli ağız kuruluğu
- Mide fıtığı
- Şiddetli kabızlık
- Karaciğer hastalığı
- Down Sendromu
Yan Etkiler
Bu ilacı doğru kullanırken bile yan etkiler olabilir. Antikolinerjiklerin olası yan etkileri, aldığınız özel ilaca ve doza bağlıdır. Yan etkiler şunları içerebilir :
- Ağızda kuruluk
- Bulanık görme
- Kabızlık
- Uyuşukluk
- Sedasyon
- Halüsinasyonlar
- Hafıza problemleri
- İdrar yapma sorunu
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Deliryum (Bilinçte bulanıklık)
- Terlemenin azalması
- Tükürük azalması